پمپ های “سانتریفیوژ” یا “گریز از مرکز” بیشترین کاربرد را  در صنعت ، آبیاری و خانگی دارد و در انواع مختلف ساخته می شود.

یک الکترو پمپ از دو قسمت تشکیل شده است:

• 1- موتور الکتریکی آسنکرون قفس سنجابی
• 2- پمپ

که به یکدیگر کوپله شده اند.

موتورآسنکرون قفس سنجابی:

از دو قسمت ثابت ( استاتور) و چرخنده ( روتور) تشکیل شده است. بر روی استاتور سیم پیچی قرار گرفته است. در صورت اتصال سیم پیچ به برق متناوب (AC) ، میدان مغناطیسی دوار در فاصله هوایی استاتور و روتور ایجاد می شود. میدان مغناطیسی سبب مغناطیس شدن روتور شده و روتور با سرعتی نزدیک به سرعت میدان دوار، می چرخد.

پمپ نیز  شامل  مسیر ورودی سیال، پروانه پمپ که بر روی محور پمپ نصب شده است، بدنه پمپ و مسیر خروجی سیال می باشد.

با چرخش محور پمپ، سیال از قسمت ورودی وارد و پروانه پمپ فشار سیال را افزایش می دهد و از قسمت خروجی خارج می شود. گشتاور مورد نیاز چرخش محور پمپ توسط روتور موتور که به آن کوپل شده است تامین می گردد. به عبارت دیگر انرژی الکتریکی وارد شده به  موتور الکتریکی، سبب افزایش فشار سیال می گردد. در این فرآیند تبدیل انرژی، هر چقدر راندمان موتور الکتریکی و راندمان پمپ بیشتر باشد، به ازای مقدار مشخصی افزایش فشار سیال، انرژی الکتریکی کمتری مصرف می شود.

روابط ریاضی الکتروپمپ:

رابطه بین توان الکتریکی ورودی الکتروپمپ و رابطه آن با دبی و فشار پمپ در صورتی که موتور الکتریکی تکفاز و سه فاز باشد،  به شرح زیر است:

در روابط فوق :

و رابطه بین توان پمپ و دبی و ارتفاع پمپ  به صورت زیر است:

در صورتی که سیال مورد نظر آب باشد، مقدار ρ بصورت زیر نوشته می شود:

با توجه با رابطه فوق نتیجه می شود که در یک پمپ با توان ثابت، رابطه بین دبی و فشار معکوس می باشد و با افزایش یکی، دیگری کاهش میابد.

باید به این نکته مهم توجه شود که هر نوع پمپ در در محدوده مشخصی ( دبی – ارتفاع ) بیشترین راندمان را دارد. به عبارت دیگر راندمان پمپ ثابت نبوده و به نقطه عملکرد آن بستگی دارد. در زیر منحنی “دبی – ارتفاع” و همچنین راندمان یک نوع پمپ شرکت پنتاکس نشان داده شده است.

در قسمت بالای شکل، منحنی “دبی- ارتفاع”  پمپ و در قسمت پایین شکل،  منحنی ” دبی – راندمان ” مشخص شده است. راندمان این نوع پمپ در محدوده 30 تا 75 درصد می باشد. همان گونه که ملاحظه می شود منحنی “دبی- ارتفاع”  خطی نبوده و علت آن هم متغیربودن راندمان پمپ با توجه به دبی پمپ است. با عنایت به منحنی های فوق نتیجه می گردد که درمحدوده دبی 30 تا 50 متر مکعب در ساعت ، مقدار راندمان این نوع پمپ بیشترین مقدار را دارد. بنابراین انتخاب مناسب پمپ می تواند هزینه برق مصرفی را به شدت کاهش دهد.

انواع الکتروپمپ های پر کاربرد:

شرکت های بزرگ تولید کننده الکتروپمپ، انواع مختلفی از الکتروپمپ ها را تولید می کنند. از میان انواع مختلف الکتروپمپ ها، الکتروپمپ های خانگی، بشقابی، کف کش، لجن کش و شناور بیشترین مصرف را دارند که در اینجا در مورد هر یک از این نوع الکتروپمپ ها توضیحاتی ارائه خواهد شد.

الکتروپمپ خانگی: 

این نوع الکترو پمپ ها برای افزایش فشار آب در واحدهای آپارتمانی مورد استفاده قرار می گیرد.

مزایای این نوع الکترو پمپ همانگونه  که در شکل مشخص شده است، با افزایش دبی ، ارتفاع به شدت کاهش پیدا می کند. لذا این نوع الکتروپمپ ها برای تامین آب چندین واحد آپارتمانی و یا یک واحد آپارتمانی بزرگ  مناسب نمی باشد.                                                                                                     

مزایای الکتروپمپ های خانگی                                                                            

معایب الکتروپمپ های خانگی:

افت زیاد  ارتفاع با افزایش دبی خروجی

منحنی ” دبی – ارتفاع ” یک نوع الکتروپمپ خانگی با توان های مختلف شرکت پنتاکس به صورت زیر است:

همانگونه  که در شکل مشخص شده است، با افزایش دبی ، ارتفاع به شدت کاهش پیدا می کند؛ لذا این نوع الکتروپمپ برای تامین آب چندین واحد آپارتمانی و یا یک واحد آپارتمانی بزرگ مناسب نمی باشد.  

الکتروپمپ بشقابی: 

این نوع الکتروپمپ ها برای افزایش فشار آب در چندین واحدهای آپارتمانی مورد استفاده قرار می گیرد. پروانه این پمپ ها در مقایسه با پمپ های آب خانگی بزرگتر است. این نوع پمپ در مدل های تک پروانه و یا چند پروانه ساخته می شود. با افزایش تعداد پروانه ها، دبی نیز افزایش میابد.

مزایای این نوع الکتروپمپ ها:                                                                                          

• با افزایش دبی مصرفی، ارتفاع بسیار کمتر از پمپ آب خانگی کاهش میابد
• بالا بودن دبی خروجی

معایب این نوع الکتروپمپ ها:

گرانتر بودن در مقایسه با پمپ آب خانگی

منحنی ” دبی – ارتفاع ” یک نوع الکتروپمپ بشقابی با توان های مختلف شرکت  پنتاکس به صورت زیر است:

همانگونه که در شکل مقابل بخوبی مشخص است، با افزایش دبی، مقدار کاهش ارتفاع به مراتب کمتر از پمپ آب خانگی است و می توان گفت که در یک محدوده مشخص،  با افزایش دبی، ارتفاع تقریبا ثابت است.

نکته مهم : بهتر است که از پمپ های آب خانگی و بشقابی  برای پمپاژ آب از تراز پایین تر از محل نصب پمپ مناسب نشود چراکه پمپاژ آب از تراز پایین تر از محل نصب پمپ ، ممکن است موجب  آسیب دیدن پروانه پمپ به علت پدیده

الکتروپمپ خودمکش:

از این نوع پمپ ها در مواقعی استفاده می شود که بخواهیم آب را از ترازی پایین تر از تراز محل نصب پمپ ، پمپاژ نماییم مانند تخلیه آب استخر و یا چاه کم عمق با نصب پمپ بر روی سطح زمین .

                                                                                                         

مزایای الکتروپمپ خودمکش                                                                   

• امکان پمپاژ آب از ترازی پایین تر از تراز محل نصب پمپ

معایب الکتروپمپ خودمکش 

• محدود بودن توان این نوع الکترو پمپ ها

افت زیاد ارتفاع با افزایش دبی خروجی

این نوع الکتروپمپ ها در انواع مختلفی ساخته می شود که در اصطلاح با نام های تک لوله، دو لوله و جتی نام گذاری شده است. پمپ های تک لوله معمولا توانایی مکش تا ارتفاع 6 متر، دو لوله توانایی مکش آب تا 10 متر و نوع جتی آن تا ارتفاع 20 متر را دارد.

منحنی ” دبی – ارتفاع ” یک نوع الکترو پمپ خودمکش  با دو توان مختلف شرکت  پنتاکس به صورت زیر است:

منحنی ” دبی- ارتفاع” این نوع پمپ ها، تقریبا مشابه  پمپ خانگی است و با افزایش دبی، ارتفاع نیز کاهش میابد.

موتور پمپ های غوطه ور

این نوع موتور پمپ ها  به صورت غوطه ور در سیال قرار می گیرند و در انواع مختلف ساخته می شوند :

1 – کفکش ها

این نوع پمپ ها برای پمپاژ سیال با چگالی کم مانند آب تمیز مناسب بوده و  در توان های مختلف ساخته می شوند. در این نوع الکترو پمپ ها، پمپ در قسمت زیر و موتور در بالای آن قرار دارد. از کفکش برای تخلیه استخرها و پمپاژ آب تمیز  از رودخانه و یا  چاههای کم عمق استفاده می شود. کفکش ها در دبی های متنوع ساخته می شود.

2 – لجن کش ها

این نوع پمپ ها برای پمپاژ سیال با چگالی بال مانند لجن مناسب بوده و  در توان های مختلف ساخته می‌شوند.  در این نوع الکترو پمپ ها،  مشابه کفکش‌ها، پمپ در قسمت زیر و موتور در بالای آن قرار دارد. از لجن کش  برای تخلیه لجن از چاله های با عمق کم استفاده میشود. لجن کش ها در دبی‌های متنوع ساخته می‌شود. پروانه لجن‌کش در مقایسه با پروانه کفکش بازتر ساخته می شود تا بتواند ذرات بزرگتر و یا سیال با چگالی بالا را پمپاژ نماید. شکل ظاهری و منحنی ” دبی – ارتفاع”  لجن کش ها مشابه کفکش ها می باشد.

3 – شناورهای طبقاتی

1. در این نوع موتور پمپ‌ها ، موتور در قسمت پایین و پمپ در قسمت بالا قرار دارد. به جهت امکان افزایش ارتفاع پمپاژ، این نوع پمپ به صورت چند طبقه ساخته می‌شود. افزایش ارتفاع پمپاژ بدین علت انجام میشود که ابتدا سیال وارد طبقه اول پمپ می‌شود. خروجی طبقه اول به ورودی طبقه دوم وارد شده و لذا فشار در خروجی طبقه دوم ، دو برابر فشار در خروجی طبقه اول است. به همین روش، با افزایش تعداد طبقات میتوان به میزان مورد نظر ارتفاع پمپاژ را افزایش داد.

در شکل زیر منحنی  “دبی – ارتفاع” یک مدل شناور پنتاکس در توانهای مختلف نشان داده شده است. همان گونه که در شکل مشخص شده است این نوع پمپ ها توانایی پمپاژ آب تا ارتفاع 400 متر آب را نیز دارند. از این نوع شناورها برای پمپاژ آب از چاه های نیمه عمیق و عمیق استفاده می‌شود.