یکی از علل مهم در آسیب دیدن تجهیزات برقی، نوسان ، کاهش یا افزایش ولتاژ شبکه برق است. جهت جلوگیری از آسیب دیدن تجهیزات برقی، استفاده از تثبیت کننده ولتاژ یا استابلایزر(STABILIZER) بهترین راه حل است.
استابلایزر یک وسیله الکترونیکی است که قابلیت تثبیت ولتاژ در محدوده مشخصی را دارد. استابلایزرها می توانند ولتاژ شبکه برق در محدوده ای مشخص (معمولا بین 140 تا 250 ولت) را در 220 ولت تثبیت نمایند. استابلایزرها علاوه بر تثبیت ولتاژ، حفاظت اضافه جریان و اتصال کوتاه را نیز انجام می‌دهند.
استابلایزرها با دو نوع تکنولوژی سرووموتوری و رله ای (پله ای) ساخته می‌شوند:
1 – استابلایزر رله ای (پله ای)
در استابلایزرهای رله ای تثبیت ولتاژ به صورت پله ای انجام میشود که عموماً هر پله 10 ولت است. این بدان معناست که دقت تثبیت ولتاژ 10 ولت است.
مثلا وقتی ولتاژ شبکه کاهش پیدا می‌کند (از 220 ولت کمتر میشود) ، برای استابلایزرهایی که تنظیم ولتاژ پله‌ای آن‌ها، 10 ولت-10 ولت است ، تا هنگامی‌که ولتاژ شبکه به 210 ولت نرسیده باشد، استابلایزر برق شبکه را به خروجی وصل می‌کند و ولتاژ خروجی استابلایزر در محدوده 220 تا 211 ولت خواهد بود به محض اینکه ولتاژ شبکه به 210 ولت برسد ، خروجی استابلایزر 220 ولت خواهد‌شد.
اگر ولتاژ شبکه بازهم شروع به کاهش کند، تا هنگامی‌که ولتاژ شبکه به 200 ولت نشده باشد، ولتاژ خروجی استابلایزر در محدوده 220 تا 211 ولت خواهد بود و با رسیدن ولتاژ شبکه به 200 ولت، ولتاژ خروجی استابلایزر 220 ولت خواهد شد. مشابه عملکرد در حالت کاهش ولتاژ شبکه، در صورت افزایش ولتاژ برق شبکه ، ولتاژ خروجی را در 220 ولت تنظیم می‌کند.
ساختار داخلی استابلایزر رله ای:
مدار استابلایزر در این حالت از سه قسمت کلی اتوترانسفورماتور (یا ترانس) ، برد کنترل و رله های خروجی تشکیل شده است و نحوه عملکرد دستگاه به این صورت است که اتو ترانسفورماتور دارای تعدادی سیم پیچ خروجی است که هریک از آن‌ها به رله ای متصل است.در این حالت برد کنترل ولتاژ ورودی دستگاه را اندازه گیری کرده و با توجه به میزان این ولتاژ (کاهش یا افزایش سطح ولتاژ ورودی دستگاه) ، فرمان لازم جهت جذب رله ها و در نتیجه تثبیت ولتاژ خروجی را صادر می کند.
مجددا باید به این نکته تاکید کرد که فاصله ولتاژهای بین هر مرحله سوئیچ کردن نمی تواند بیشتر از 10 ولت باشد بنابراین انتظار تثبیت ولتاژ دقیق بر روی 220 ولت را نمی توان از استابلایزرهای رله ای داشت بلکه استابلایزرهای رله ای می توانند در یک بازه مشخص ولتاژ را نگاه دارند.
2 – استابلایزر سرووموتوری
در استابلایزرهای سرووموتوری تثبیت ولتاژ به‌صورت مداوم انجام میشود و همواره خروجی استابلایزر مقدار دقیق 220 ولت می‌باشد و به‌دلیل تکنولوژی به کار رفته در استابلایزرهای سرووموتوری، قیمت این نوع استابلایزرها به مراتب گران تر از استابلایزرهای رله ای است.
ساختار داخلی استابلایزر سرووموتوری
مدار استابلایزر در این حالت شامل دو بخش کلی برد کنترل میکروپروسسوری و سرووموتور است و عملکرد دستگاه به این صورت است که با تغییر ولتاژ ورودی استابلایزر، برد کنترل فرمان لازم جهت تغییر دور سیم پیچ ترانسفورماتور بر روی هسته حلقوی را به سرووموتور ارسال می کند و چون این لغزیدن بر خلاف استابلایزرهای رله ای، به صورت پله نیست و تقریبا پیوسته است در نتیجه تثبیت ولتاژ استابلایزرهای سرووموتوری بسیار دقیق تر و با سرعت بیشتری نسبت به استابلایزرهای رله ای خواهد بود.
در تجهیزات و وسایل غیرحساس از استابلایزرهای رله‌ای و در تجهیزات حساس مانند تجهیزات پزشکی ، وسایل مخابراتی و … از استابلایزرهای سرووموتوری استفاده میشود.
استابلایزرها در توان های مختلف و همچنین به صورت تک فاز و سه فاز ساخته میشود. نکته مهم که در خرید استابلایزر باید در نظرگرفت این است که برای بارهای الکتروموتوری (یخچال، موتور پمپ، لباسشویی و…) به‌دلیل جریان‌راه‌اندازی الکتروموتور، باید توان استابلایزر حدود 4 برابرتوان الکتروموتور انتخاب شود.
به‌عنوان مثال اگر توان کمپرسور یخچال 400 وات باشد باید استابلایزر 1500 ولت-آمپر استفاده شود.
8 نظر در “استابلایزر چیست و به چند دسته تقسیم می شود”
با سلام
بنده یک استابیلازر دارم و مطمئن نیستم که درست کار میکنه یا نه
ایا راهی هست که بشه فهمید؟
با سلام خدمت شما دوست گرامی
برای تست کامل یک استابلایزر، کافی است از یک واریابل استفاده کنید. واریابل وسیله ای است که با تغذیه ورودی می تواند ولتاژ خروجی را از صفر تا مقدار مشخصی(برای تکفاز مثلا تا 300 ولت) بالا ببرد.
لذا بایستی برق شبکه را به ورودی واریابل وصل کرده و خروجی واریابل را به ورودی استابلایزر خود وصل کنید و ضروع به کم کردن و زیاد کردن ولتاژ واریابل کنید و همزمان ولتاژ خروجی استابلایزر خود را با استفاده از یک ولت متر ، اندازه گیری نمایید.
در صورت تثبیت ولتاژ در محدوده 220 ولت(برای استابلایزر تکفاز) ، استابلایزر شما سالم است و به درستی کار می کند
ممنون از توضیحات خوبتون
استابلایزر در صورت قطع برق خاموش میشود؟ یا می تواند مدتی روشن بماند
با سلام خدمت شما.
استابلایزر وسیله برای تثبیت ولتاژ است و باتری داخلی ندارد. لذا در صورت قطع تغذیه شبکه، خاموش می شود.
برای تامین برق به صورت اضطراری نیاز به استفاده از یو پی اس می باشد.
با سلام
ممنون از توضحات خوب شما
بنده استابلایزری دارم که گاهی قطع و وصل میکنه و خروجی برق نمیده.
به نظر شما مشکل از نوسان زیاد برق هست یا خرابی خود دستگاه؟؟!!!
با سلام خدمت شما دوست گرامی
افزایش و کاهش بیش از حد ولتاژ (برای مثال محدوده 145 تا 250 ولت) میتونه باعث قطع کردن خروجی استابلایزر شما بشه چراکه استابلیزر توانایی این رو نداره که ولتاژ رو خارج از این محدوده تثبیت کنه لذا با قطع کردن رله های خروجی، از آسیب دیدن دستگاه های مصرفی جلوگیری میکنه.
اما اگر مطمئن هستید که ولتاژ شبکه خارج از محدوده ذکر شده نوسان نداره، به احتمال زیاد مشکل از خود دستگاه یو پی اس (رله ها، کنتاکتور و … بسته به نوع دستگاه) هست و دستگاه باید باز و بررسی بشه.
با سلام خدمت شما
آیا تعمیرات استابلایزرر هم توسط اعضای تیم شما انجام میشه؟
با سلام خدمت شما
خیر متاسفانه