ساخت تابلو برق چنج اور و آشنایی با چگونگی آن، یکی از کنجکاوی‌های علاقمندان به حوزه برق و الکترونیک است. تابلو برق چنج اور وسیله‌ای کارآمد برای انتقال جریان برق بین منابع تامین کننده برق است.
کارکرد تابلو برق چنج اور، تامین مداوم جریان برق از یکی از دو منبع تغذیه است. به این صورت که بعد از قطع برق از منبع اولیه (برق شهری) جریان برق از منبع دوم (اضطراری یا جایگزین) تامین می‌شود. تنظیم جابه جایی جریان الکتریکی بین دو منبع تغذیه یا به صورت دستی و یا به صورت اتوماتیک انجام می‌شود.
برای آشنایی با این موضوع که تابلو برق چنج اور چیست و عملکرد آن به طور دقیق چگونه است، می‌توانید به صفحه مقالات ما در نوین تک مراجعه کنید.
خصوصیات تابلو برق چنج اور
به طور کلی تابلو برق‌های چنج اور دارای ساختار و پیکربندی تقریبا یکسان و مشابهی هستند. اما بسته به این که نقشه ساخت تابلو برق چنج اور براساس انتقال اتومات جریان برق و یا انتقال دستی آن، طراحی شده باشد، تفاوت‌ها و تمایزهایی نیز وجود دارد.
تابلو برق‌های چنج اور دستی و تابلو برق‌های چنج اور اتوماتیک اگرچه که عملکرد مشابهی دارند، اما تفاوت‌های نیز دارند. خصوصیت متفاوت نمونه‌های اتوماتیک با دستی، این است که در تابلوهای اتومات نیازی به دخالت نیروی انسانی برای تغییر منبع تغذیه از یک منبع به منبع دیگر وجود ندارد. همین امر سبب می‌شود که تابلوهای چنج اور اتوماتیک به تجهیزات بیشتری نیاز داشته باشند.
بیشتر بدانیم: تفاوت تابلو برق چنج اور دستی با اتوماتیک
افراد باید در هنگام خرید و یا ساخت تابلو چنج اور به خصوصیات و ویژگی‌های اساسی آن توجه ویژه داشته باشند. تا نهایتا بتوانند متناسب با شبکه‌های ورودی جریان برق، بهترین گزینه مناسب با نیازهای خود را به دست آورند.
برخی از تابلوهای چنج اور به کنترلر هوشمند مجهز هستند. که همین امر سبب می‌شود علاوه بر تغییر خودکار منبع تغذیه، قابلیت مانیتورینگ، کنترل از راه دور و همچنین تنظیم تاخیر زمانی برای جلوگیری از نویزها و نوسانات لحظه‌ای را نیز داشته باشند.
مراحل ساخت تابلو برق چنج اور
مسلما ساخت تابلو برق چنج اور هم مانند ساخت هر چیز دیگری باید طبق اصول و مراحل سنجیده و بررسی شده‌ای، انجام گیرد. آگاهی کامل و قدم به قدم با مراحل ساخت، به مراتب میزان موفقیت نهایی در ساخت این دستگاه کاربردی را افزایش می‌دهد. مراحل ساخت تابلو چنج اور عبارت است از:
بررسی نیازها:
اولین قدم در تهیه تابلو چنج اور، بررسی امکانات و نیازهای پروژه است. در این مرحله باید براساس توان مصرف کنندهها، جریان و ولتاژ مورد نیاز، محاسبه و تعیین شود. باتوجه به نیازها، نوع دستی یا اتومات بودن چنج اور انتخاب گردد. در نهایت باید استاندارها و الزامات ایمنی به طور دقیق بررسی شود و مورد توجه قرار بگیرد.
انتخاب تجهیزات:
در این مرحله نیز باید تجهیزات براساس نیازها و امکانات تعیین شوند. انتخاب جنس بدنه تابلو (فلزی یا پلاستیکی)، ابعاد تابلو (بسته به تعداد تجهیزات داخلی و فضای مورد نیاز برای سیم‌کشی)، درجه حفاظت (برمبنای محیط نصب) در این مرحله انجام می‌گیرد.
همچنین در این قدم باید برای تهیه تجهیزات و قطعات مانند: کلید چنج اور، قطعات حفاظتی، قطعات کنترلی، فیوزها، کنتاکتور، رله کنترلی و تایمرها، ترمینال‌ها، سیم و کابل اقدام کرد.
مونتاژ کردن و سوار کردن قطعات و تجهیزات تابلو:
در این مرحله آماده کردن بدنه تابلو، ترسیم و ایجاد مسیر عبور سیم‌ها و کابل‌ها، نصب قطعات و تجهیزات داخلی مانند: ورودی‌ها، خروجی‌ها، کلید چنج اور، کلید‌های محافظتی، تایمرها، کلید‌های کنترلی و… انجام می‌شود.
بعد از نصب تجهیزات در موقعیت‌های مناسب، و انجام سیم کشی‌های داخلی در نقشه ساخت تابلو برق چنج اور، نوبت به شماره گذاری سیم‌ها و لیبل‌گذاری تجهیزات با هدف سهولت در عیب‌یابی می‌رسد.
بررسی و تست عملکرد تابلو:
بعد از سوار کردن قطعات و ساخت کامل تابلو، نوبت به سنجش عملکرد و ایمنی تابلو چنج اور می‌رسد. در این مرحله باید پیوستگی سیم‌ها با مولتی‌متر، صحت عملکرد چنج اور با تغییر منبع از دو ورودی مختلف (برای مثال برق شهری و ژنراتور) و در نهایت حفاظت الکتریکی با بررسی قطعات محافظتی و کنترلی مانند کلید محافظ، فیوز و کلید‌های حرارتی انجام گیرد.
همچنین می‌توان قطعی و وصلی برق و انتقال جریان برق بین دو منبع را شبیه سازی کرد تا از صحت عملکرد اطمینان خاطر حاصل شود.
نصب و راه اندازی:
آخرین گام از مراحل نقشه ساخت تابلو برق چنج اور نصب و راه اندازی آن است. در این مرحله ورودی‌ها به منابع برق و خروجی‌ها به مصرف کنندهها متصل می‌شود و دستگاه به طور کامل قابل استفاده می‌گردد.
نقشه ساخت تابلو برق چنج اور
ساخت تابلو برق چنج اور به پارامتر‌ها و عوامل متعددی همچون نوع تابلو، توان مصرفی، تعداد ورودی‌ها، تعداد خروجی ها و همچنین تجهیزات حفاظتی بستگی دارد. در ادامه به شرح کامل اجزای و قطعات مورد نیاز برای ساخت تابلو برق چنج اور می‌پردازیم:
ورودی‌ها یا منابع:
ورودی‌ها همان منابع تغذیه و تامین کننده‌های برق هستند. همانطور که می‌دانید و در ابتدا نیز گفته شد، در تابلو چنج اور دو منبع لحاظ می‌شود. ورودی اول، منبع اصلی است که به صورت پیش‌فرض و دائمی جریان برق از آن گرفته می‌شود و می‌توان گفت در واقع همان برق شهری است.
ورودی دوم، منبع ثانویه و جایگزین است. این منبع فقط در صورتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و برق مورد نیاز را تامین می‌کند که جریان برق از منبع اولیه به هر دلیلی قطع شود. از این رو، وظیفه تامین جریان الکتریکی به ورودی دوم که همان منبع جایگزین مانند ژنراتور است، منتقل می‌شود.
خروجی‌ها:
خروجی‌ها، مصرف‌کننده‌ها هستند. و مصرف‌کننده‌ها را می‌توان هر وسیله‌ای که برای کارکرد خود به برق نیاز دارد، در نظر گرفت. مانند: یخچال‌ها، وسایل روشنایی، وسایل گرمایشی، سرمایشی و… در مقیاس‌ها کوچک و بزرگ.
کلید چنج اور:
کلید چنج اور دستی: در این نوع از تابلو چنج اور برای تغییر وضعیت بین دو منبع، نیاز به اپراتور و اقدام دستی وجود دارد.
کلید چنج اور اتوماتیک: نیازی به حضور اپراتور نیست و در صورت قطع شدن جریان برق از منبع اولیه، به صورت اتومات برق از منبع دوم تامین می‌شود.
تجهیزات حفاظتی:
کلید مینیاتوری: مسئولیت حفاظت از مدارهای الکتریکی در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه، ممانعت از اتصال همزمان دو جریان برق برعهده دارد.
کلید محافظ: باعث حفاظت در برابر نشتی جریان بار، ممانعت از بروز نوسانت و آسیب به ژنراتور می‌گردد.
فیوز: این قطعه از دستگاه از مدارهای کنترلی محافظت می‌کند.
تجهیزات کنترلی:
تجهیزات کنترلی از جمله تفاوت‌های بین تابلوهای چنج اور دستی با تابلوهای چنج اور اتوماتیک هستند. این قطعات در تابلوهای چنج اور اتوماتیک به کار برده می‌شوند؛ اما در تابلو‌هایی که نیاز به تنظیمات دستی و اپراتور دارند، مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. تجهیزات کنترلی که در نمونه‌های اتوماتیک حضور دارند به شرح زیر می‌باشند:
کنتاکتور: این قطعه مسیر جریان برق را بین دو منبع تامین کننده تغییر می‌دهد و مانع از اتصال همزمان آن‌ها می‌شود.
رله کنترل فاز: کنترل فاز در تابلوهای چنج اور تجهیزات الکتریکی را در برابر نوسانات و همچنین مشکلات ولتاژی محافظت می‌کند.
تایمر تأخیر در وصل: تایمر تاخیر در تابلوهای چنج اور اتوماتیک، بین زمان قطع جریان برق از منبع اولیه و برقراری جریان برق از منبع جایگزین و اضطراری، وقفه می‌اندازد. این کار با هدف جلوگیری از مشکلات حاصل از نوسانات لحظه‌ای و ناگهانی برق انجام می‌گیرد.
انواع نقشه‌های تابلو برق چنج اور
برای نقشه تابلو برق چنج اور انواع مختلفی وجود دارد که شامل نقشه تک خطی، نقشه فرمان و نقشه سیم کشی می‌باشد.
نقشه تک خطی:
در طراحی نقشه ساخت تابلو چنج اور، نقشه تک خطی ساده ترین طراحی را دارد. در این نقشه به طور ساده مسیر عبور جریان برق نشان داده می‌شود. و به طور کلی فقط از نمادهای الکتریکی ساده مانند منابع تغذیه، کلید‌ها و تجهیزات حفاظتی در آن استفاده می‌گردد.
نقشه فرمان:
در طراحی مدار چنج اور اتوماتیک از نقشه فرمان استفاده می‌شود. زیرا در این مدل تابلوها نیاز به یک مدار فرمان وجود دارد تا عملکرد اتوماتیک کنترل شود. نقشه‌های فرمان از رله‌ها، سیم کشی و فرمان، تایمرها و کنتاکتورها تشکیل می‌شوند.
نقشه سیم کشی:
نقشه‌های سیم‌کشی همانطور که از اسم آن‌ها مشخص است نقشه سیم کشی‌ها می‌باشد. به طور کاملا دقیق و واضح اتصال سیم‌ها، شماره گذاری ترمینال‌ها و مسیر‌های ارتباطی بین تجهیزات را مشخص می‌کند.
جمع بندی
تابلوهای چنج اور برای مراکزی همچون بیمارستان‌ها، کارخانه‌ها، صنایع، فروشگاه‌ها و طیف گسترده‌ای از انواع مراکز دیگر که به طور پیوسته و مداوم به تامین برق نیاز دارند، بسیار کاربردی است.
با توجه به پیشرفت تکنولوژی و افزایش تعدد و تنوع دستگاه‌های اتوماتیک در مشاغل گوناگون و افزایش ضرورت تناوب جریان برق در این کسب و کارها، وجود تابلوهای چنج اور می‌تواند کمک شایانی به جلوگیری از خسارت ناشی از نبود برق داشته باشد.
فروشگاه نوین تک با طراحی و تامین بهترین و با کیفیت‌ترین تجهیزات الکتریکی، ارائه دهنده‌ی قابل اعتمادی برای خرید تابلو برق چنج اور دستی و خرید تابلو برق چنج اور اتوماتیک می‌باشد.
